Bildiğiniz üzere telefonlarımız, kişisel bilgilerimizi, mesajlarımızı ve hatta bankacılık işlemlerimizi saklayan en değerli cihazlarımızdan biri haline geldi. Ancak bu durum, kötü niyetli kişilerin casus programlar aracılığıyla cihazımıza sızmasına yol açabilir.
Casus yazılımlar, fark edilmeden çalışarak bilgilerinizi izler ve başkalarına iletebilir. Peki, telefonunuzda böyle bir program olup olmadığını nasıl anlarsınız? İşte dikkat etmeniz gereken bazı öneriler ve olası tehditlerin önüne geçmek için atabileceğiniz bazı adımlar.
Casus yazılım nedir?
Casus yazılımlar birçok biçimde ortaya çıkar ve sorunla mücadele etmeden önce temel farklarını bilmek faydalıdır.
Rahatsız edici yazılımlar genellikle meşru uygulamalarla birlikte gelir. Pop-up’larla web taramanızı kesintiye uğratır, ana sayfanızı veya arama motoru ayarlarınızı değiştirir. Ayrıca reklam ajanslarına ve ağlarına satmak için tarama verilerinizi toplayabilir.
Casus yazılım ve takip yazılımı aşağıdaki amaçlar için kullanılabilir:
- Gönderilen ve alınan e-postaları, SMS’leri, MMS mesajlarını ve diğer iletişim biçimlerini izlemek
- Canlı aramaları dinlemek
- Fotoğraf ve video çekmek için kamera işlevlerini ele geçirmek
- Mobil cihaz etkinliklerinin ekran görüntüsünü almak
- GPS aracılığıyla takip etmek
- Facebook ve WhatsApp gibi sosyal medya uygulamalarını ele geçirmek
Android ve iOS cihazlarda başka hangi işaretleri görebilirim?
Casus yazılım ve takip yazılımlarının tüm biçimleri görünmez değildir. Birçok durumda izlenip izlenmediğinizi bulmak mümkündür.
Android
Android cihazlarda dikkat çeken bir özellik ise uygulamaların resmi Google Play Store dışından indirilip kurulmasına izin veren bir ayardır.
Bu ayar etkinleştirilirse, bu sizin izniniz olmadan kurcalama ve jailbreak anlamına gelebilir. Ancak her casus yazılım ve takip yazılımı türü jailbreak yapılmış bir cihaz gerektirmez.
Bu ayar, çoğu Android sürümünde Ayarlar > Güvenlik > Bilinmeyen kaynaklara izin ver altında bulunur. (Bu, cihaza ve satıcıya bağlı olarak değişir.)
Tanımadığınız bir şey olup olmadığını görmek için Uygulamalar > Menü > Özel Erişim > Bilinmeyen uygulamaları yükle seçeneğini de kontrol edebilirsiniz, ancak casus yazılımın uygulama listesinde görüneceğinin garantisi yoktur.
Bazı casus yazılım biçimleri, tespit edilmekten kaçınmak için genel adlar ve simgeler de kullanır. Örneğin, takvimler, hesap makineleri, yardımcı programlar veya döviz dönüştürücüler gibi yararlı yardımcı uygulamalar gibi görünebilirler. Android virüs temizle programları ile kendinizi güvene alabilirsiniz.
iOS
Jailbreak yapılmamış iOS cihazlarına kötü amaçlı yazılım yüklemek, Android telefonlara göre genellikle daha zordur.
Ancak aynı ilkeler geçerlidir: doğru araç, istismar veya yazılımla.
iPhone’unuzun aygıt yazılımını en son sürüme güncellemediyseniz ve sık sık antivirüs taraması yapmıyorsanız programa karşı daha savunmasız olabilirsiniz.
Telefonumda Casus Program Olduğunu Nasıl Anlarım?
Casus programlar, telefonunuza yüklenmiş olabilir. Bu programlar fark edilmeden arka planda çalışarak bilgilerinizi çalabilir. Peki, telefonunuzda casus yazılım olup olmadığını nasıl anlarsınız? İşte dikkat etmeniz gereken bazı işaretler.
Pil Hızla Tükeniyorsa
Telefonunuzun pil ömrü aniden kısalmaya başladıysa, bu bir casus yazılımın arka planda çalıştığının belirtisi olabilir. Casus yazılımlar, sürekli olarak veri toplar. Bu da pil kullanımını artırır.
Cihaz Performansı Yavaşladıysa
Telefonunuzun aniden yavaşlaması, casus yazılımın RAM ve işlemci gücünü kullanmasından kaynaklanabilir. Eğer uygulamalar normalden daha yavaş açılıyorsa bu yazılımın etkileri olabilir.
Veri Kullanımında Artış
Casus yazılımlar, toplanan verileri üçüncü taraflara göndermek için internet bağlantısını kullanır. Eğer veri kullanımınızda gözle görülür bir artış varsa, bu durum casus yazılım belirtisi olabilir.
Telefonunuzun Kendi Kendine Hareket Etmesi
Telefonunuz kendi kendine açılıp kapanıyor, uygulamalar siz dokunmadan çalışıyor ya da beklenmedik davranışlar sergiliyorsa, cihazınıza casus yazılım yüklenmiş olabilir. Bu tür anormal davranışlar, genellikle kötü amaçlı yazılımların işaretidir.
Gelen ve Giden Aramalarda Sorunlar
Eğer aramalarınızda parazit, kesilmeler veya garip sesler duyuyorsanız, casus yazılım aramalarınızı izliyor olabilir. Ayrıca, rehberinizdeki kişilerden habersiz aramalar gidiyorsa bu da bir uyarı olabilir.
Beklenmedik Pop-up Reklamlar
Casus yazılımlar, reklam yazılımlarıyla birlikte çalışarak pop-up reklamlar gönderebilir. Tarayıcınızda sık sık rahatsız edici reklamlar görüyorsanız, bu bir casus yazılımın belirtisi olabilir.
Şüpheli Uygulamalar
Telefonunuzda yüklediğinizden emin olmadığınız uygulamalar varsa, bu bir casus program olabilir. Özellikle üçüncü parti uygulamalar, casus yazılım taşıyabilir. Bilmediğiniz uygulamaları kontrol etmek önemlidir.
Cihazınızın Çok Isınması
Telefonunuzun arka planda sürekli çalışmasına neden olan casus yazılımlar, cihazınızın aşırı ısınmasına yol açabilir. Telefonunuz kullanılmadığında bile aşırı ısınıyorsa, bu kötü amaçlı bir yazılımın varlığına işaret edebilir.
Telefonunuz Nasıl Kontrol Edersiniz?
Android ve iOS için takip yazılımı tespit etme prensiplerinin çoğu Windows ve macOS için de geçerlidir.
Her zaman olduğu gibi telefonlarda kendi kullanıcı hesabınızı parola ile koruyun. Örneğin kimin ne zaman erişebileceğine dikkat edin.
Hem Microsoft hem de Apple, casusluk sorununun fazlasıyla farkındadır. Windows ve macOS, herhangi bir ek yardıma gerek kalmadan bazı gizli araçları tespit edip engelleyecektir.
Diğer tüm kötü amaçlı yazılım türlerinde olduğu gibi, casus programlar genellikle üçüncü taraf bir güvenlik paketi tarafından tespit edilebilir.
Norton, Bitdefender ve Malwarebytes gibilerinin hem Windows hem de Mac seçenekleri vardır. Buradan virüs temizleme programlarına https://webhakim.com/virus-temizleme-programi.html bakabilirsiniz.
BONUS
Telefonunuzda casusluk yapan bir ziyaretçi varsa, bunun kanıtını bulabilmenin en önemli adımlarına bakalım.
Örneğin Facebook için, tarayıcınızda ayarlar sayfanızı açın. Hesabınızın etkin olduğu tüm cihazları görmek için Güvenlik ve oturum açma’ya tıklayın (ve tanımadıklarınızdan çıkış yapın).
Web’deki Gmail durumunda, diğer etkin oturumları görmek için sağ alt köşedeki Ayrıntılar düğmesine tıklayın.
WhatsApp ve Snapchat gibi bazı mobil uygulamalar yalnızca bir cihazda kullanılabilir. Bu nedenle kullandığınız oturum açmanın tek etkin oturum açma olduğunu bilirsiniz.
Bu her uygulama için geçerli değildir; örneğin Instagram’da uygulama ayarlarını açıp Güvenlik ve Oturum Açma etkinliği öğesine dokunursanız, hesabınıza bağlı tüm cihazların bir listesini görebilirsiniz.
Bir cihazı kaldırmak için herhangi bir girişin yanındaki üç noktaya ve ardından Oturumu Kapat öğesine dokunun.
Ne Yapmalısınız?
Casus Yazılım Taraması Yapın: Güvenilir bir antivirüs yazılımı ile telefonunuzu tarayın.
Bilmediğiniz Uygulamaları Kaldırın: Güvenmediğiniz ve fark etmeden yüklenen uygulamaları hemen silin.
Fabrika Ayarlarına Dönün: Cihazınızda casus yazılım olduğundan eminseniz, telefonunuzu fabrika ayarlarına döndürmek en güvenilir çözüm olabilir.
İlgili İçerik:
* Yorumların Onaylanması İçin Türkçe Yazım Kurallarına Dikkat Edin!